Ayrışma kimliği bozukluğu eskiden çoklu kişilik bozukluğu olarak adlandırılıyordu. Hafızanın, farkındalığın, kimliğin veya algının bozulmalarını içeren bir hastalıktır. Ayrışma kimliği bozukluğu olan insanlar, kişinin normal kişiliğinin farkındalığı olsun veya olmasın çalışan bir veya daha fazla alternatif kişilik geliştirir. Ayrışma kimliği bozukluğu, disosiyatif bozukluklar adı verilen bir grup koşuldan biridir. Ayrışma bozuklukları, normalde düzgün çalışan zihinsel işlevler; hafıza, bilinç veya farkındalık, kimlik ve algı gibi zihinsel işlevlerin bozulmasını içeren zihinsel hastalıklardır. Bu işlevlerden biri veya daha fazlası bozulduğunda, disosiyatif semptomlar ortaya çıkabilir. Bu belirtiler hafif olabilir, ancak aynı zamanda hem kişisel yaşamda hem de işte, bireyin genel işleyişine müdahale ettikleri noktaya gelince de şiddetli olabilirler.
Kimliğin hafızanın ve bilincin çeşitli yönlerini tek bir çok boyutlu benliğe entegre etmedeki başarısızlığı yansıtır. Genellikle, birincil kimlik, bireyin verilen adını taşır ve pasif, bağımlı, suçlu ve depresiftir. Kontrol altına alındığında, her bir kişilik durumu veya değişmesi, ayrı bir geçmişe, öz imgeye ve kimliğe sahipmiş gibi yaşanabilir. Değişkenlerin özellikleri isim, bildirilen yaş ve cinsiyet, kelime bilgisi, genel bilgi ve baskın ruh hali dahil birincil kimliğinkilerle çelişir. Belirli koşullar veya stresörler belirli bir değişikliğin ortaya çıkmasına neden olabilir.
Çeşitli kimlikler birbirlerinin bilgisini inkar edebilir, birbirlerini eleştirebilir veya açık çatışma içinde görünebilir. Bazıları, dissosiyatif kimlik bozukluğu hastalarının kolayca hipnotize edildiklerinden, semptomlarının iyatrojenik olduğuna, yani terapistlerin önerilerine yanıt olarak ortaya çıktıklarına inanır. Bununla birlikte, beyin görüntüleme çalışmaları bazı hastalarda kimlik geçişlerini desteklemiştir.
Çoklu Kişilik Bozukluğu
Travma öyküsü disosiyatif kimlik bozukluğunun kilit bir özelliğidir. Travma genellikle ciddi duygusal, fiziksel cinsel tacizi içerir. Aynı zamanda kazalara, doğal afetlere ve savaşa da bağlı olabilir. Bir ebeveynin kaybı veya hastalık nedeniyle uzun süreli izolasyon süreleri gibi önemli bir erken kayıp, dissosiyatif kimlik bozukluğunun gelişmesinde bir faktör olabilir. Ayrışma, bir kişinin stresli veya travmatik bir durumdan ayrılmak için ya da travmatik hatıraları normal farkındalıktan ayırmak için kullandığı bir başa çıkma mekanizması olarak düşünülür.
Bir insanın dış dünyayla bağlantıyı koparmasının ve gerçekleşen şeylerin farkındalığından mesafe yaratmasının bir yoludur. Ayrışma, travmatik ya da stresli bir deneyimin fiziksel ve duygusal acısına karşı bir savunma mekanizması olarak işlev görebilir. Acı hatıraların günlük düşünce süreçlerinden ayrılmasıyla, kişi travma gerçekleşmemiş gibi göreceli olarak sağlıklı bir işleyiş seviyesini korumak için ayrışmayı kullanabilir.
Dissosiyatif kimlik bozukluğu tanısı konan bir birey için aşağıdaki kriterler yerine getirilmelidir. Birey, iki veya daha fazla farklı kimlik veya kişilik durumu yaşar. Bazı kültürler bunu bir sahip olma deneyimi olarak tanımlanır, kimlikteki bozulma, benlik, dürüstlük duygusu ve davranış, bilinç, hafıza, algı, biliş ve motor fonksiyondaki değişiklik anlamındadır, Hem uzak hem de yakın geçmiş için insanlar, yerler ve olaylar dahil kişisel tarihin anılarında sık sık boşluklar bulunur. Bu tekrarlayan boşluklar sıradan unutmayla tutarlı değildir.
Bu belirtiler, sosyal, mesleki veya diğer önemli işleyiş alanlarında klinik olarak önemli bir sıkıntı veya bozulmaya neden olmaktadır. Dissosiyatif kimlik bozukluğu için birincil tedavi, farklı kişilikleri ortadan kaldırmak ve onları birleştirmek için bir araya getiren uzun süreli psikoterapidir. Diğer tedaviler bilişsel ve yaratıcı terapileri içerir.